Türkler, tarihi asaletleri ile temiz bir millettir. İslâmiyet'i kabul
etmeleri ve islâmiyetin temizlige ait hükümlerini büyük bir titizlikle
uygulamalari neticesinde bilhassa, İstanbul'un fethinden sonra bu sehirde ve
Devletin dört bir yaninda binlerce hamam yaptilar.Türkler'de îslâmiyyet'in
emirlerinin geregi olarak her evde özel olarak hamam bulundugu gibi, meselâ
onyedinci, yüzyilda, yalniz Istanbul'da 168 adet büyük çarsi hamami vardi.
Türk Hamamlari ve Özellikleri:
Türk hamamlari baslica üç kisma ayrilir. 1-Soyunma yerleri. 2- Yikanma
yerleri. Yikanma yerleri de a) Sogukluk b) Hamam 3- Isitma yeri: Külhan.
Soyunma Yerleri : Geniş bir sofa ve bunun çevresinde bölmeli şekiler bulunur.
Yıkanan kimseler, bu şekilerde uzanıp dinlenirler.
Yikanma yerleri : Soğukluktan geçirilerek girilen hamam kısmına denir. Burasi
da bazi bölümlere ayrilir. "Kurna basi denilen herkesin teker teker
yikandigi yer, "halvet" adi verilen kapali ve yalniz basina yikanma
hücreleri. Bir de üzerine uzanip ter dökülen "göbek tasi". Burasi, hamamin
mermer kapli zemininden daha yüksek yapilmis ve çesitli geometrik sekillerde
olabilen yerdir.
Isitma Yeri Külhan : Burasi hamamin altindadir. Orada ates yanar. Atesten
çikan alev ve duman, mermer zeminin altindaki özel yollardan, duvar
içlerinden geçer, "tüteklik" adi verilen bacadan çikar.
Külhandaki ocagin üzerinde sicak su kazani, onun da üzerinde soguk su deposu
bulunur. Ocagin dip kismindaki birkaç kanal, hamamin yikanma yerinin
ortasindaki göbek tasinin altina kadar uzanir. Ocakta yanan odunlarin
tesirli alev ve dumanlari, bu kanallardan göbek tasinin altina gider. Bu
tasin altindaki karanlik yer çok isindigindan buraya "cehennem" denir.
Çarsi hamamlari, haftanin belli günlerinde kadinlara, baska günlerde
erkeklere açiktir. "Çifte hamam" olanlar ise birbirine bitisik iki hamam
olup, biri kadinlara, digeri erkeklere ayrilmistir. Bu hamamlar hergün
açiktir.
Türk hamamlarinin bir degisik tarafi da, buhar banyosu esasina dayanan "Fin
hamami" oluslaridir. Finler, aslen Türk asillidirlar. Bugün dünya spor
aleminde, çabuk terleyerek, çok kilo vermek için bu hamamlar biçilmis
kaftandir. Bu bakimdan Türk hamamlarindan bütün sporcular
faydalanmaktadirlar.
Hamamlarin saglik bakimindan faydalari : Hamamlar, çok uzun müddet kalmamak
sartiyla, sicak su ve sabunla yapilacak vücut temizligi için en iyi yikanma
ve temizlenme yerleridir. Hamamda terleyen vücudun, yumusak bir bez, veya
süngerle ovularak yikanmasi, vücutta kan dolasimini kolaylastirarak insana
rahatlik verir. Vücudu sert keselerle ovmak, deride yara açabilir. Bundan
sakinmak gerekir. Bir de hamamlarda yikananlarin adabi muaseret kaidelerine
uymasi lâzimdir. Ayrica hamamlarda fazla kalmak, sicaktan soguga, soguktan
sicaga zaman zaman çikmak ta vücuda zararli olabilir. Kalp ve dolasim
sistemi bozuk olan tansiyonu yükselen kimselerin, bir de akciger veremine
tutulmus olanlarin çok sicak suda yikanmalari tehlikelidir. Zira çok sicak
suda uzun süre kalmak, beyne kan hücum etmesine, veremlilerde de akciger
kanamasina sebep olur. Ayrica hamamdan sonra kendisini kollayamayip
üşütenler de zatürre hastaligina yakalanirlar. Dikkat edene hamamlarin bir
zarari olmadiği gibi faydasi çoktur.